Wbrew niektórym zaleceniom dotyczącym zdrowia publicznego, wentylatory mogą być bezpieczne podczas fal upałów. Ponieważ fale upałów występują coraz częściej na całym świecie, wiele miast radzi sobie z upałami, tworząc centra chłodzenia, zachęcając mieszkańców do szukania klimatyzowanych budynków publicznych i rozdając darmowe butelki wody – ale ostrzegają ludzi, by nie używali wentylatorów, gdy temperatura przekracza 30 stopni.
Korzystaj z wentylatora gdy jest gorąco, ale unikaj gdy jest ekstremalnie gorąco
Opublikowane badania sugerują, że używanie wentylatorów do schładzania się może być bezpieczniejsze niż wcześniej sądzono – nawet gdy temperatury przekraczają 30 stopni. Zalecenia głównych instytucji zajmujących się zdrowiem publicznym – w tym Światowej Organizacji Zdrowia – wszystkie odradzają używanie wentylatorów elektrycznych w czasie ekstremalnych upałów.
Magiczna bariera 35 stopni
Kiedy temperatura sięga 35 stopni, wentylatory mogą zwiększyć pracę i stres, na które organizm musi zareagować, aby się ochłodzić, a w takich warunkach, według WHO, nie powinno się używać wentylatorów. Zespół badawczy porównał, jak dobrze 12 zdrowych, młodych, dorosłych mężczyzn radzi sobie z upałem podczas wielogodzinnych prób z użyciem i bez użycia wentylatora. Zespół mierzył tętno, temperaturę ciała, ciśnienie krwi i stopień odwodnienia uczestników w komorach klimatycznych, które symulowały warunki bardzo gorące i suche lub bardzo gorące i wilgotne.
Stwierdzono, że wentylatory używane w gorących i suchych warunkach pogarszały każdy zmierzony wynik, będący wskaźnikiem radzenia sobie z gorącem. Z wyjątkiem zwiększonej ilości wydzielanego potu, wentylatory stosowane w warunkach gorących i wilgotnych poprawiły wszystkie wyniki. Skurczowe ciśnienie krwi nie różniło się w zależności od używania wentylatora.
Kiedy nie używać wentylatora?
W zaleceniach organizacji zdrowotnych do określenia, kiedy nie należy używać wentylatora, stosuje się wartości graniczne oparte na wskaźniku ciepła – kombinacji wilgotności i temperatury. Zespół badaczy argumentował, że połączenie temperatury i wilgotności nie ma sensu. Na przykład, gorący dzień o niskiej wilgotności może dać niższy indeks ciepła niż nieco chłodniejszy, ale znacznie bardziej wilgotny dzień – chociaż użycie wentylatora w tych drugich warunkach stanowiłoby mniejsze zagrożenie dla zdrowia.
Temperatura i wilgotność powinny być rozpatrywane oddzielnie. Wszystko sprowadza się do fizyki. Kiedy się pocimy, proces odparowywania potu z naszej skóry powoduje jej ochłodzenie. Parowanie zachodzi znacznie szybciej w środowisku suchym niż wilgotnym. Wilgoć spowalnia parowanie, przez co czujemy się mokrzy i lepcy. Wentylatory zwiększają przepływ powietrza, co może pomóc w przyspieszeniu parowania w wilgotnym środowisku.
Podsumowanie: sucho i gorąco – najgorsze połączenie
Jednak w suchych warunkach pot paruje szybko, a wentylatory zbytnio przyspieszają ten proces, co, jak wynika z badania, zwiększa temperaturę ciała i obciążenie układu krążenia. W rezultacie wentylatory mogą być bezpiecznie stosowane w bardzo gorących i wilgotnych warunkach – temperatura 37 stopni, wilgotność 50% i indeks ciepła 38 stopni. Z kolei wentylatory są szkodliwe, gdy jest bardzo gorąco i sucho – temperatura wynosi 32 stopnie, wilgotność 10%, a indeks ciepła 36 stopni.
